گاورنر نوعی ترمز مکانیکی الکتریکی است که برای توقف کابین آسانسور در هنگام سقوط و یا مواقعی که به دلیل بروز مشکل ، کابین آسانسور با سرعت بیش از حد تعیین شده به سمت پایین حرکت کند جلوی سقوط کابین را گرفته و جان مسافرین را نجات دهد و در واقع یکی از ابزارهای مهم در حفظ امنیت آسانسور می باشد.

سرعت فلکه گاورنر و سرعت کابین آسانسور در زمانی که حرکت کابین آسانسور عادی است با یکدیگر برابر می باشد.

اگر به دلیل بروز خطا یا مشکل در آسانسور به صورت ناگهانی سرعت کابین افزایش یابد، قبل از رسیدن سرعت کابین به سرعت نامی ۱۱۵ درصد گاورنر با استفاده از دنده ایمنی روی کابین و سیم بکسل مرتبط به گاورنر سرعت کابین را کنترل و کم کرده و سبب توقف آسانسور می شود و از سقوط ناگهانی آن جلوگیری می کند. این کار از طریق درگیر شدن فک‌ ها یا گیره‌ های پاندولی با دنده ‌های مخصوص و ثابت داخل گاورنر انجام می گیرد.

اجزای تشکیل دهنده گاورنر آسانسور

در ساختار گاورنر آسانسور چندین قطعه به کار رفته که هر کدام وظیفه خاصی داشته و باعث کنترل عملکرد ایمنی آسانسور می شود.

اجزای گاورنر

  • فلکه اصلی یا گاورنر

این قسمت از گاورنر شامل قطعاتی چون بازوی پاندولی یا لنگر است که همواره تحت فشار یک فنر قرار داشته وبه شکلی به گاورنر متصل شده اند که بتوانند به سمت جلو عقب حرکت پاندولی داشته باشند.این بازو‌ها توسط یک فنر همواره تحت فشار هستند.این فلکه دارای شیار V شکل است که سیم بکسل گاورنر بر روی آن قرار می‌گیرد و علاوه بر آن، یک شیار V شکل کوچکتر به منظور تست گاورنر در این قسمت وجود دارد.

  • پراشوت یا ترمز مکانیکی

این بخش که به همان سیستم ضد سقوط نیز معروف است، در زیر هر دو طرف یوک کابین آسانسور قرار دارد و نقش مهمی در توقف کابین روی ریل دارد.

  • سیم بکسل با قطر 6 میلیمتری

که از حداقل قطر اسمی سیم بکسل گاورنر ۶ میلیمتر استفاده می شود و همچنین حداقل نسبت قطر فلکه گاورنر به سیم بکسل باید ۳۰ باشد.ضریب اطمینان این کابل حداقل باید روی 8 اندازه‌گیری شده باشد. این کابل قرار است نیروی کافی را به پاراشوت منتقل کند، ضمن اینکه در بین گاورنرها باید گردش منظم و روانی داشته باشد.

  • فلکه انتهای چاه

فلکه انتهای چاه، به کمک سیم‌بکسل، به اهرم پاراشوت کابین وصل می‌شود. این فلکه با همکاری فلکه اصلی، دائما سرعت حرکت کابل را اندازه‌گیری می‌کنند و آماده قفل‌کردن سیستم هستند. این فلکه و فلکه اصلی باید قطری در حدود 30 برابر کابل بوکسل داشته باشند. این مقدار، آزادی عمل مناسبی به آن‌ها می‌دهد.

  • کنتاکت‌ و میکروسوئیچ

میکروسوئیچ موجود در سیستم گاورنر، جهت اندازه‌گیری سرعت حرکت گاورنرها و قطع اضطراری سیستم برق آسانسور است. این میکروسوئیچ با قطع کردن اضطراری برق، از ادامه حرکت موتور جلوگیری می‌کند. بعد از قطع برق و قفل شدن سیستم، باید به‌صورت دستی سیستم را راه‌اندازی کرد.

 انواع گاورنر

1. گاورنر پاندولی (دارای حرکت عمودی)

گاورنر پاندولی درقسمت میانی اهرمی دارد که در دور محور حرکت نوسان داشته و فرکانس یا چرخش واکنش اهرم با سرعت آسانسور هماهنگی است و فقط زمانی که آسانسور شتاب بیشتری بگیرد نوسان اهرم بیشتر شده وباتحریک میله محرک، زبانه پائینی اهرم با درگیری به چرخ گاورنر باعث متوقف شدن آن میشود. در واقع با سرعت گرفتن آسانسور، پاندولها به آرامی رو به بالا حرکت می کنند .با بالاتر رفتن سرعت، پاندول ها به بالاترین حد خود رسیده و باعث توقف می شوند. لذا تا زمانی که سرعت آسانسور استاندارد و طبق سرعت نامی باشد، پاندولها به صورت نرمال حرکت میکنند و هنگامی که سرعت بیشتر از سرعت نامی شود، حرکت اهرم ها زیاد شده و باعث پرتاب آن ها به سمت بیرون و قفل شدن گاورنر و توقف آن خواهد شد.

2. گاورنر سانتریفیوژ (گریز از مرکز)

این مدل گاورنر از رایج ترین نوع گاورنرهاست. بدنه اصلی این گاورنر شامل یک چرخ دوار و یک اهرم مکانیکی به صورت افقی تشکیل شده که درون آن سنسور الکتریکی قرار دارد. وقتی سرعت حرکت کابین به بیش از میزان تعیین شده برسد، اهرم مکانیکی وارد بخش فرو رفته چرخ دوار شده و درون آن قفل می شود؛ همچنین زبانه مکانیکی پاراشوت به ریل ها قفل می گردد و کابین از حرکت می ایستد. در این شرایط سنسور الکتریکی درون گاورنر، مدار ایمنی را فعال کرده و با قطع کردن برق موتور آن را متوقف می کند.

وقتی سیم بکسل پاره یا شل شده باشد و یا از درون شیار چرخ دوار خارج شده باشد، گاورنر به وطیفه خود عمل کرده و مدار ایمنی برق را قطع می کند.

3. گاورنر تک جهتی

که این گاورنر تنها زمانی عمل می کند که افزایش سرعت کابین، رو به پایین باشد. به همین جهت نیز آن را تک جهتی می نامند.

4. گاورنر دو جهتی (دو قطبی)

این نوع گاورنر، هم در جهت بالا و هم در جهت پایین قابلیت تامین ایمنی آسانسور را دارد. اگر سرعت آسانسور در حرکت رو به بالا یا رو به پایین نسبت به سرعت نامی افزایش یابد، این گاورنر برای سیستم آسانسور بسیار ایمن خواهد بود. 

وظیفه و نحوه کارکرد گاورنرگاورنر

گاورنر به عنوان یک قطعه الکترومکانیکی در انواع آسانسورهای کششی و هیدرولیکی، دارای نقش حمایتی در سرعت‌های بالاتر از حد مجاز کابین است تا مانع از سقوط آن شود. در چنین وضعیتی، از سیستم گاورنر به پاراشوت و ترمز اضطراری فرمان صادر می شود تا کابین را از حرکت باز دارد. با افزایش سرعت کابین، نیروی گریز از مرکزی ایجاد می شود که در نتیجه آن فک های گاورنر به بیرون رانده شده و برخورد آن به لبه یا دنده‌ های ثابت گاورنر سبب توقف حرکت گاورنر می گردد. با فرمان میکروسوئیچ ها، موتور آسانسور قطع شده و موتور متوقف می شود. سپس با فعال شدن پاراشوت، کابین آسانسور در هر ارتفاعی که باشد متوقف می گردد. محل قرارگیری میکروسوئیچ ها در قسمت های مختلف فلکه ته چاهک آسانسور ، یوک کابین متصل به سیم بکسل و گاورنر موتورخانه آسانسور می باشد.

محل نصب گاورنر

معمولاً گاورنر در موتورخانه آسانسور و روی دال بتونی (بتون سقف چاه آسانسور) در نزدیکی محل شاسی موتور آسانسور نصب می گردد.گاورنر بر روی سقف چاه و محل مورد نظر مستقر شده و سیم بکسل گاورنر روی فلکه انداخته می شود. این سیم بکسلها با عبور از دو سوراخ مخصوص در بتون سقف به سمت پائین فرستاده می شوند.یک سر سیم بکسل به پائین و نزدیک کف چاه آسانسور می رود و پس از عبور از روی فلکه ته چاه آسانسور به سمت بالا برگشته و به سر دیگر سیم بکسل ، روی کابین آسانسور می رسد و سپس با اتصال به قطعه ای بنام استراکچر روی یکی از شانه های یوک بالای کابین آسانسور، متصل و مستحکم می شود. در محل نصب گاورنر عواملی مانند سرعت نامی آسانسور، موقعیت ریل‌ آسانسور، نقشه طراحی ، ساخت آسانسور و سیستم آسانسور تاثیرگذار هستند.

نکات مهم در نصب گاورنر

  • محل گذر سیم بکسل های کار شده روی گاورنر باید با سوراخ های کار شده در کف موتورخانه برابر بوده و مطابقت داشته باشند.
  • حداکثر میزان انحراف عمودی موجود نیم میلی متر باشد.
  • نباید هیچ گونه خمیدگی در سیم بکسل هایی که از روی گاورنر عبور می کنند دیده شود.
  • فلکه اصلی و فلکه ته چاه باید در یک راستا نصب شوند.
  • قسمت بالایی سیم بکسل گاورنر باید به وسیله کرپی به هم وصل شوند.
  • هیچ یک از تجهیزات گاورنر نباید هنگام حرکت آسانسور با دیگر بخش ها برخورد و یا سایش داشته باشد.
  • میزان فاصله بین ریل های راهنما و سیم بکسل ها باید طبق استاندارد و متناسب با نقشه تایید شده باشد.
  • گاورنرها را باید مطابق با استاندارد EN81-1/2 ساخته شوند. و هر یک از این محصولات باید دارای چنین گواهینامه ای باشند. در غیر این صورت فاقد استاندارد لازم بوده و ممکن است دچار مشکلاتی شود.
  • کم ترین میزان در نظر گرفته شده برای قطر سیم بکسل های عبوری از روی گاورنر باید 6 میلی متر باشد.