برق آسانسور

برق آسانسور یکی از بخش های مهم آسانسور بوده و تا حدودی پیچیده است. بنابراین با اینکه بخشی از آن می تواند توسط یک برق کار ساختمان انجام شود، اما در نهایت برای بخش های تخصصی آن به یک نصاب متخصص آسانسور که در این کار مهارت داشته باشد نیاز است.

سیستم آسانسور و برقی که برای عملکرد آن استفاده می شود، همگی توسط یک کابل 5 رشته ای تامین می گردد. این کابل از یک کنتور عمومی تامین شده و تمامی پریزها و چراغ های آسانسور هم در چاله آسانسور و موتورخانه آن قرار دارند. کنتور عمومی که برق آسانسور را تامین می کند 3 فاز است و تمامی هزینه های آن به عهده ساکنین مجتمع می باشد. این کنتور 3 فاز، جدا از تمامی کنتورهای ساختمان قرار می گیرد. کابل 5 رشته ای هم نمره های مختلفی دارد که همه آن بستگی به توان موتور آسانسور و ظرفیت و پارامترهای مختلف دارد. (کابل 5 رشته ای یعنی کابلی که از 5 رشته سیم با نمره 6 تشکیل شده است). کابل پنج رشته ای از کنتور عمومی عبور کرده و برای رسیدن به چاله آسانسور باید از لوله های برقی فولادی و لوله های برق نسوز استفاده شود. زمانی که این لوله ها به چاله آسانسور می رسند باید به سوی موتور خانه و اتاقک بالایی موتور خانه منتهی شوند و در نهایت به تابلویی که تابلوی سه فاز است متصل شوند. لوله های فولادی و لوله های نسوزی که کابل اصلی از درون آن ها رد می شود باید هر کدام با فاصله ای زیاد به دیواره چاله آسانسور وصل شده و با استفاده از بست کاملا محکم شوند.

معمولا تابلوی قدرت یا تابلوی 3 فاز (تابلوی بسیار کوچکی که روی آن 3 چراغ و یک کلیدگردان صفر و یک وجود دارد) را کنار در موتورخانه آویزان می کنند، بنابر این باید طول کابل مورد استفاده را بلندتر در نظر گرفت. استاندارد نصب تابلوی 3 فاز در فاصله 120 تا 140 سانتی متری از کف موتور خانه است. تابلوی قدرت برق قسمت های مهمی مثل برق چراغ های داخل آسانسور، اتاقک موتورخانه، برق پریزهای چاله آسانسور و برق موتور و تابلوی کنترل را تامین می کند.اجزای اصلی تابلو برق آسانسور شامل کلید گردان سه فاز برای قطع و وصل برق تابلو کنترل، کلید مینیاتوری به عنوان تجهیزات حفاظتی، لامپ سیگنال و منبع تغذیه جهت تامین انرژی تابلو مدار فرمان است.

تابلو، برق سه بخش را تامین میکند :

•  برق موتور و تابلوی کنترل
• برق چراغ های چاله آسانسور و اتاقک موتورخانه
• برق پریزهای چاله آسانسور و اتاقک موتورخانه

چند نکته مهم در مورد برق آسانسور

درمورد برق آسانسور نکاتی وجود دارد که بسیار مهم بوده و در حین نصب آسانسور و برق کشی آن باید رعایت گردند.

1-عبور هرگونه کابل، لوله و تجهیزات الکتریکی و مکانیکی (مثل کابل های آنتن، لوله های آب یا گاز، رایزرها و لدرهای برق متعلق به سایر واحدها) که متعلق به آسانسور نباشد در چاه آسانسور ممنوع است.

2-تمام کابل ها، لوله ها و تجهیزات متعلق به آسانسور که باید در چـاه آسانسور نصب شود حتماً باید از داخل چاله آسانسور عبور داد (مثلاً عبور دادن کابل برق اصلی آسانسور از داخل واحدها یا از داخل رایزرهای ساختمان، مجاز نیست)

3-عبور لوله های برق از کف موتورخانه آسانسور ممنوع می باشد.

4- برای تهویه مناسب در موتورخانه آسانسور یک فن فلزی نصب می کنند تا هوای داخل موتورخانه را به سمت بیرون هدایت کند. بهتر است این فن به سیستمی مثل فتوسل معکوس مجهز شود تا در طی روز هواکش را روشن و در شب هنگام هواکش را خاموش کند.

5- نصب تابلو سه فاز در داخل موتور خانـه باید در نزدیکترین حالت به درب موتورخانه باشد.

6- وجود حداقل یک پریز برق در موتورخانه آسانسور الزامی است.

7- ابتدای کابل اصلی برق آسانسور، در قسمتی که قرار است به تابلو کنتورها وصل شود، حدوداً یک متر بلندتر در نظر گرفته شود تا بعدها برای اتصال به کنتور کابل ، کوتاه نباشد.

امروزه آسانسورهایی طراحی شده اند که قابلیت این را دارند که حتی با برق تک فاز هم کار می کنند. یعنی کابل مورد استفاده برای آنها فقط 3 رشته سیم دارد که شامل سیم های فاز، نول، ارت می باشد. بعنوان یکی از مهمترین مسائل، بهتر است سیستم یک آسانسور 3 فاز را تهیه کنید، تا در صورت تغییر نظر مالک، با مشکل کمبود رشته کابل بر نخورید!

لازم به ذکر است که برق آسانسور در ایران معمولا از نوع سه فاز (380ولت) می باشد.آسانسورهایی که به برق سه فاز نیاز دارند، درصورتیکه دارای سیستم نجات یا برق اضطراری باشند، در هنگام قطعی برق برای خروج امن مسافرین فقط کابین را به طراز طبقه می رسانند و تا وصل شدن کانال جریان برق هیچ سرویسی ارائه نمی کنند.

به دو روش می توان با برق تک فاز هم برای راه اندازی آسانسور استفاده کرد :

1 - استفاده از موتورهای الکتریکی تک فاز ( این روش در آسانسورهای هیدرولیک خانگی به کار می رود.)

2 - استفاده از موتورهای 3 فاز 220 ولت (برای راه اندازی این موتورها باید از اینورتورهای مبدل تک فاز به 3 فاز استفاده کرد.)

در صورت استفاده از برق تک فاز، توجه به این نکته ضروری است که آسانسور کابین کوچک داشته باشد و با سرعت کم حرکت کند.

برای آسانسورهایی با کابین های بزرگ و سرعت بالا حتما باید از برق سه فاز استفاده کرد.