پاراشوت یا ترمز اضطراری آسانسور چیست ؟
ترمز اضطراری آسانسور قطعه ای است که در زیر یوک کابین آسانسور یا در دو طرف آن قرار می گیرد و با کمک دو فکی خود قابلیت متوقف کردن کابین را روی ریل ها دارد. بیشترین کاربرد پاراشوت ها در زمانی است که آسانسور به هر دلیلی سرعتی بیشتر از سرعت حد مجاز دارد و پاره شدن سیم بکسل و سقوط آسانسور وجود دارد.
وظیفه و کارایی پاراشوت آسانسور چیست؟
حرکت کابین آسانسور توسط سیم بکسل یا زنجیرهای آویزان شده به سمت بالا و پایین صورت می گیرد. در زمان قطعی برق یا سقوط آسانسور برای توقف آسانسور از سیستم ایمنی ترمز یا پاراشوت استفاده می شود. وقتی که سرعت کابین بیشتر از یک متر بر ثانیه برسد، سیستم پاراشوت شروع به کار کرده و طی فرآیندی کابین را متوقف می کند.
این پاراشوت توسط گاورنر یا سیستم کنترل کننده سرعت بالا در زمان هایی که سرعت آسانسور از حد مجاز بیشتر است، فعال می گردد. ترمز اضطراری از گاورنر دستور توقف کابین را دریافت کرده و فعال می شود؛ در نتیجه روی رایل های راهنمای کابین یا وزنه تعادل قفل شده و حرکت آسانسور را متوقف می کند. به طور کلی وظیفه پاراشوت توقف کابین آسانسور در مواقع خطر و جلوگیری از آسیب های احتمالی به مسافران است.
اجزای تشکیل دهنده پاراشوت در آسانسور
سیستم ترمز اضطراری یا پاراشوت در آسانسور از قطعات مختلفی تشکیل شده است که می تواند در جهت توقف آسانسور عمل خوبی داشته باشد. روی بدنه اصلی پاراشوت قطعات قفل کننده و فک های اصطکاکی نصب می شوند. عمل ترمز توسط قطعات قفل کننده انجام می شود و فک های اصطکاکی به طور مستقیم با ریل درگیر هستند. ترمز اضطراری وظیفه اهرم بندی بین دو ترمز ایمنی را برعهده دارد؛ سایر قطعات پاراشوت به شرح زیر است.
- پاراشوت (سیفتی گیر)
- گاورنر آسانسور
- پاراشوت فلکه ته چاه
- کنتاکت‌های ایمنی
- سیم بکسل گاورنر
- وسیله ایمن برقی
- اهرم فرمان
- فنرهای نگهدارنده
- فنرهای مستهلک کننده انرژی
چگونگی عملکرد ترمز ایمنی پاراشوت در آسانسور
ترمز ایمنی پاراشوت در آسانسورها عملکرد بسیار ساده ای دارد و در مواقعی که احتمال سقوط آسانسور وجود دارد فعال می شود. مکانیزم عملکردی این ترمز به این شکل است که زمانی که آسانسور سرعتی بیش از حد استاندارد دارد، سیم بکسل متصل به گاورنر از حرکت می ایستد به دنبال توقف سیم بکسل، اهرم متصل به ترمز ایمنی فعال می شود. در نتیجه این تغییرات در سرعت های بالا فک های پاراشوت سبب ایجاد اصطکاک کابین شده و کابین متوقف می شود.
انواع ترمز ایمنی یا پاراشوت در آسانسور
امروزه با پیشرفت فناوری و تکنولوژی آسانسورهایی با سرعت بسیار بالا نیز تولید شده اند؛ بنابراین هر نوع آسانسور پاراشوت یا ترمز اضطراری مخصوصی نیاز خواهد داشت. در صنعت آسانسور ترمز اضطراری عملکردهای مختلفی دارد که بر این اساس انواع پاراشوت شامل پاراشوت با عملکرد آنی، ضربه گیر و تدریجی ساخته می شوند.
پاراشوت با عملکرد آنی (لحظه ای)
این نوع پاراشوت در دو نوع شانه ای و غلطکی وجود دارد عملکرد این ترمز به این شکل است که به طور مستقیم و به سرعت فک ها به ریل ها برخورد می کنند و تاثیر آن روی کابین به صورت آنی احساس می شود.
پاراشوت با عملکرد ضربه گیر
شدت ترمز به کابین و قاب وزنه در این نوع پاراشوت ها بسیار شدید است؛ بنابراین در این سیستم ترمز از ضربه گیرهای مستهلک شونده به کار می رود تا مقدار زیادی از شدت ضربات خنثی شود. در نتیجه استفاده از پاراشوت با عملکرد ضربه گیر، نیروی کمتری به مسافران و کابین آسانسور وارد می شود.
پاراشوت با عملکرد تدریجی
در عملکرد تدریجی پاراشوت، به آرامی و ملایمت فک ها روی ریل ها قرار می گیرند؛ در این نوع پاراشوت ها کاهش سرعت آسانسور به آرامی انجام شده و اثر نیروی وارد به کابین ، وزنه تعادل و مسافران کاهش می یابد. توقف آسانسورهای مجهز به پاراشوت های با عملکرد تدریجی با زمان بیشتر و تاثیر کمتری به فک ها انجام می شود.
موارد مهم استاندراد پاراشوت آسانسور چیست؟
مطابق بند ۹-۸ استاندارد ملی آسانسورهای برقی، هر کابین آسانسور باید به ترمز ایمنی (پاراشوت) مجهز باشد که بتواند در جهت حرکت رو به پایین عمل کند، کابین را با بار نامی در سرعت درگیری کنترل کننده مکانیکی اضافه سرعت (گاورنر) متوقف کند و قادر باشد در زمان جدا شدن کابین از سیستم تعلیق و با در گیر شدن به ریل های راهنما، آن را در جا نگه دارد. سایر موارد مهم استاندارد آسانسور به شرح زیر است:
- اگر در آسانسور از چند ترمز اضطراری استفاده می شود باید همه آن ها دارای عملکرد تدریجی باشند.
- نباید پاراشوت ها توسط برق، هیدرولیک و پنوماتیک فعال شود و استفاده از این روش ها ممنوع است.
- چنانچه سرعت کمتر یا مساوی یک متر بر ثانیه باشد، می توان پاراشوت وزنه تعادل یا ورنه تعادلی-کششی را بوسیله تجهیزاتی غیر از گاورنر فعال کرد.
- شیب کف کابین در صورت عملکرد پاراشوت تا ۵% مجاز است (چه با بار یکنواخت توزیع شده چه بی بار)
- سرعت عملکرد گاورنر حداقل ۱۱۵% سرعت نامی و حداکثر معادل مقادیر آن در پاراشوت های مختلف، متفاوت است.
علت فعال شدن بی موقع پاراشوت چیست؟
وقتی به دلایل مختلفی چون خرابی ترمز موتور یا پاره شدن سیم بکسل در سیستم حرکتی آسانسور خللی ایجاد شود پاراشوت یا ترمز اضطراری فعال شده و با ایجاد اصطکاک در کابین آسانسور سبب توقف آن می گردد. به طور کلی توقف حرکت آسانسور مربوط به فعال شدن پاراشوت است و یک علت مهم فعال شدن بی موقع پاراشوت افزایش سرعت بی از حد مجاز کابین آسانسور است که ناشی از وجود نقص الکتریکی و مکانیکی در سیستم آسانسور می باشد.
نحوه نصب پاراشوت و محل نصب آن کجاست؟
محل نصب پاراشوت ها در بالا یا پایین کابین آسانسور است؛ به طوری که فک های آن به سمت پایین قرار می گیرند. برای نصب پاراشوت مراحل زیر باید به دقت انجام شود.
مرحله اول نصب پاراشوت
نحوه نصب پاراشوت کابین آسانسور به این صورت است که در زیر یوک پایین در محل جای کفشک باید پاراشوت چپ یا راست به وسیله پیچ و مهره ۱۲ بسته شود. برای این کار باید بر اساس آکس کفشک های رایج بازار فاصله مرکز تا مرکز سوراخ روی بدنه پاراشوت ۱۷ سانتیمتر لحاظ گردد.
نکته: برای اینکه در هنگام نصب پاراشوت، پیچ آلنی به راحتی با دست باز و بسته شود باید پیچ آلنی روی فک پاراشوت یکبار باز و بسته شود این کار باید قبل از بستن بدنه پاراشوتی که در سمت سیم بکسل گاورنر قرار دارد انجام شود.
مرحله دوم نصب کفشک ها
در این مرحله باید فک های پاراشوت با دو طرف ریل آسانسور درگیر شوند برای این کار با دست فک های ترمز اضطراری را به سمت بالا فشار دهید. سپس باید در زیر پاراشوت کفشک ها نصب شوند؛ پس از اتمام کار باید ریل در وسط فک ها قرار گرفته باشد. نکته مهم اینکه فاصله بدنه پاراشوت از لبه ریل کمتر از یک سانتی متر نباشد.
مرحله سوم نصب رابط پاراشوت ( پروفیل یا قوطی ۲/۵*۲/۵۰ )
برای نصب رابط پاراشوت باید ابتدا از قسمت پشت ترمز اضطراری، جاقوطی ها را باز کنید؛ سپس اندازه فاصله پشت تا پشت پاراشوت ها را بدست آورید. در گام بعدی باید نیم سانتیمتر از اندازه بدست آمده کم کنید و در همین اندازه رابط را برش دهید و سپس به طور همزمان رابط پاراشوت و جاقوطی ها را در پشت ترمز اضطراری ببندید.
مرحله چهارم نصب دسته پاراشوت آسانسور
روی فک های هر پاراشوت سوراخی تعبیه شده که توسط پیچ آلنی موجود بر روی یکی از این فک ها دسته پاراشوت به یکی از این فک ها متصل میشود ( بستگی به محل سیم بکسل گاورنر دارد ) طرف دیگر دسته پاراشوت پیچ نمره ۱۲ وجود دارد که به یکی از سوراخ های یوک بالا یا پایین بسته میشود ( بستگی دارد دسته پاراشوت بلند یا کوتاه باشد ) و فنری در زیر این پیچ موجود میباشد که میبایست توسط بست زیر فنر تنظیم شود به طوری که در حالت عادی این فنر فک های پاراشوت را به سمت پایین تحت فشار قرار دهد.
آیا کادر وزنه هم ترمز ایمنی باید داشته باشد؟
استفاده از ترمز اضطراری برای کادر وزنه در حالت عادی ضروری نیست؛ ولی چنانچه محل عبور در زیر کادر وزنه تعبیه شده باشد باید طبق قانون ترمز ایمنی برای کادر وزنه در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در ساختمان هایی که در دارای طبقه همکف هستند و آسانسور از طبقه اول شروع می شود و امکان رفت و آمد افراد در زیر کادر وزنه وجود دارد باید از ترمز اضطراری استفاده کرد.
برای اطمینان اینکه ابتدا پاراشوت روی کابین فعال می شود و به دنبال آن پاراشوت روی قاب وزنه عمل می کند؛ باید پاراشوتی که برای کادر وزنه قرار می دهیم دارای سرعت نامی گاورنر (۱۰ درصد) بیشتر از گاورنر کابین باشد.
چنانچه در ابتدا ترمز اضطراری روی قاب وزنه فعال شود به کابین فشار ناگهانی زیادی وارد می گردد.
دیدگاه خود را بنویسید